आपल्या देशात म्हशीच्या बऱ्याच जाती येथे आहेत. केंद्रीय म्हैस संशोधन संस्थेच्या म्हणण्यानुसार नागपुरी, पंढरपुरी, बन्नी, मुर्रा, नीलीरावी, जाफराबादी, चिल्का, भदावरी, सुर्ती, मेहसाणा, तोड़ा यासह 26 प्रकारच्या म्हशींचा पाठपुरावा झाला आहे.
यापैकी, 12 नोंदणीकृत जाती आहेत, ज्या सर्वाधिक दूध देतात म्हणून ओळखल्या जातात. यामध्ये चिल्का, मेहसाना, सुर्ती आणि तोड़ा या म्हशींचा समावेश आहे. अशा परिस्थितीत आज आम्ही तुम्हाला म्हशीच्या या जातींबद्दल माहिती देणार आहोत .
सुर्ती म्हशी
ही जाती गुजरातमधील खेडा व बडोदा येथे आढळते. त्यांचा रंग भूरा, सिल्वर सलेटी किंवा काळा असतो. ते मध्यम आकाराचे असतात आणि धड आणि डोके लांब असतात. त्यांची शिंगे विचित्र आकाराचे असते. त्याची सरासरी उत्पादन क्षमता 900 ते 1300 लिटर प्रति लिटर आहे. म्हशीच्या या जातीच्या दुधात 8 ते 12 टक्के चरबीचे प्रमाण आढळते.
मेहसाना म्हशी
ही जात गुजरातच्या मेहसाना जिल्ह्यात आणि महाराष्ट्राच्या काही भागात आढळते. या म्हशीच्या जातीचा रंग काळा असतो, तर काही काळ्या-भुऱ्या रंगाच्या देखील असतात. त्यांचे शरीर म्हशीच्या मुर्रा जातीपेक्षा बरेच मोठे आहे. परंतु त्यांचे वजन त्यांच्यापेक्षा कमी आहे. त्याचे सरासरी उत्पादन दर वर्षी 1200 ते 1500 किलो पर्यंत असते.
तोड़ा म्हशी
या म्हशीच्या जातीचे नाव आदिवासींच्या नावावर आहे, जे तामिळनाडूच्या नीलगिरिस पर्वतीय प्रदेशात आढळते. या जातीच्या शरीरावर एक जाड बालकोट आहे. त्यांची सरासरी उत्पादन क्षमता 500 ते 600 किलोग्राम आहे. विशेष म्हणजे दुधात 8 टक्के चरबी आढळते.
चिल्का म्हशी
म्हशीची ही जाती ओडिशा कटक, गंजम, पुरी आणि खुर्दा जिल्ह्यात आढळते. ओडिशातील चिल्का तलावावर या म्हशीचे नाव देण्यात आले आहे. हे ‘देशी’ या नावाने देखील ओळखले जाते. त्याचा रंग तपकिरी-काळा किंवा काळा आहे. हे मध्यम आकाराचे असून दर वर्षी सरासरी 500 ते 600 किलो दूध उत्पादन होते.
महत्वाच्या बातम्या : –
लिंबूवर्गीय फळझाडांमध्ये पिवळ्या पर्णछत्राची समस्या आणि उपाययोजना
रासायनिक खतांच्या अती वापराणे होणारे दुष्परिणाम
मूळव्याध्यावर गुणकारी असे कवठाचे फळ
द्राक्ष खाण्याचे फायदे आणि नुकसान
बेलाचे सरबत पिण्याचे काही फायदे व नुकसान