१) करपा
या रोगाच्या नियंत्रणासाठी कार्बेन्डझिम ५० टक्के १० ग्राम./ हेक्झकोनझोल ५ इसी.२० मिली./ ट्ब्युकोण्याझोल २५.९ इसी.१५ मिली. ट्रायसायकलेझोल ७५ डब्लूपी ६ ग्राम/१० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
२)कडा करपा
या रोगाच्या नियंत्रणासाठी कॉपर ओक्सी क्लोराईड ५० टक्के २५ ग्राम/ कॉपरहाइड्रो साईड ५३.८ टक्के ३० ग्राम अधिक त्रेपटो सायकलीन अर्धा ग्राम १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारावे.
३) पानावरील तपकीरी ठिपके
कॉपर हायड्रोसाईड ५३.८ टक्के ३० ग्राम / कॉपर ऑक्सीक्लोराईड ५० टक्के २५ ग्राम १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
४) आभासमय काजळी
(पीक ५० टक्के फुलोऱ्यात असताना) कॉपर हायड्रॉसायड ७७ टक्के /
कॉपरऑक्सीक्लोराईड ५० टक्के २५ ग्राम १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
५) पर्णकोष करपा
टेब्युकॉनाझोल २५.९ इसी.१५ मिली./ *प्रापिकाँझोल २५ इसी.१० मिली १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
६) भात पिकावरील गादमशी/खोडकिदायाच्या नियंत्रणासाठी एकरी फोरेट १० जी.८-१० किलो./ करबोफुरोन ३ जी.७-८ किलो/ कारटाफ हायड्रो क्लोराईड ४ जी.८-१० किलो रेतीत मिसळवून द्यावे.खोडकिड्या साठि फवारणी करायची असल्यास क्वीनोलफॉस २५ टक्के ३२ मिली./ क्लोरोपायरीफोस २० टक्के ४० मिली.पाण्यात मिसळवून फवारणी करावी.
खोडकिडा नियंत्रणासाठी फेरोमेन ट्रॅप एकरी ८-१० लावावे. तसेच ट्रायकॉग्रामा या परोपजीवी किटकाचे (ट्रायकोकार्ड) २००००-२५०००० अंडी ७ दिवसाच्या अंतराने ३-४ वेळा शेतात लावावे. कार्ड लावल्यानंतर ७-१० दिवस रासायनिक कीडनाशकांची फवारणी करू नये.यामुळे खोड किडीचे नियंत्रण होवुन अप्रतेक्षपणे इतरही किडीचे नियंत्रण होते कारण मित्रकिडीच्या संख्येत वाढ होते.
७) लष्करी अडी
बांदित पाणी भरावे व पिका वरून दोर फिरवावे.
सायपरमेत्रिन १० टक्के ६ मिली./ डायक्लोरोवोस ७६ इसी.१४ मिली.१० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
८) पाने गुंडाळनारीअडी
मेल्याथियोन ५० टक्के ३० मिली./ ट्रायझोफोस ३५ टक्के अधिक डेल्टामेथरिन १ टक्के १५-२० मिली.१० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
९) तुडतुडे
पाण्याची सोय असल्यास ५-७ दिवसांनी पाणी बाहेर सोडावे.
इमिडाक्लोरोपिड १७.८ एसएल.२_३ मिली./ एसीफेट १४-१७ मिली. / मेल्याथिओन ५० टक्के २० मिली. १०लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
_ दोन कीवा अधिक कीडनाशके एकात मीक्ष करून फवारणी करू नये.
_ किडीने आर्थिक नुकसानीची पातळी ओलांडल्यास प्रथम वनस्पतीजन्य किंवा * निमआधारित कीडनाशकांची फवारणी करावी.
_ कीडनाशक सोबत रासायनिक खते, सूक्ष्म अन्नद्रव्ये, संजीवके, अथवा जैविक खते मिक्स करून फवारणी नये.
_ फवारणी करिता एकरी २०० लिटर स्वच्छ पाणी वापरावे.
_ किडीचे परिणामकारक नियंत्रण करण्यासाठी पहिल्या फवारणी नंतर ७-८ दिवसांनी दुसरी फवारणी करावी.
_ एकचएक कीडनाशक वारंवार फवारणी करू नये.
_ किडी अमावश्याच्या रात्री अंडी घालत असल्यामुळे ३_४ दिवसात फवारणी केल्यास अधिक परिणामकारक ठरते.
_ तणनाशक फवारणी केल्याने पंपाने पंप स्वच्छ धुवून घेतल्याशिवाय कीडनाशक फवारणी करू नये.
_ पॉवरस्प्रे पंपाने फवारणी करायची असल्यास किटशकाचे प्रमाण दीड- दोन पटीने वाढवा
कॉपर हायड्रोसाईड ५३.८ टक्के ३० ग्राम / कॉपर ऑक्सीक्लोराईड ५० टक्के २५ ग्राम १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
श्री. विनोद धोंगडे नैनपुर
ता.सिंदेवाहि जिल्हा.चंद्रपुर