बिहारच्या बक्सरला धानचे घर म्हणतात, ज्याला आता पारंपारिक शेतीपेक्षा वेगळे आणि औषधी व सुगंधी वनस्पतींच्या लागवडीचे केंद्र बनविले जाईल . कृषी विभागाने हा सराव सुरू केला आहे. तथापि, यापूर्वी मेंथा लागवड करत हा पुढाकार घेण्यात आला होता.
खरं तर, येथील मातीच्या तपासणीत असे दिसून आले आहे की त्यामध्ये काही घटक आहेत, त्या आधारे कृषी शास्त्रज्ञांचा असा अंदाज आहे की त्या मातीत शेतकरी औषधी वनस्पतींच्या लागवडीपासून मोठा नफा कमावू शकतात. बक्सर जिल्ह्यात 11 ब्लॉक आहेत. प्रत्येक ब्लॉकच्या मातीमध्ये भिन्न वैशिष्ट्ये आहेत. त्याआधारे शेतकरी वेगवेगळ्या प्रकारे वेगवेगळ्या पिके घेत आहेत. बरीच शेतकरी बटाट्यांची लागवड मोठ्या प्रमाणात करतात, तर बरेच शेतकरी भाजीपाला लागवडीपासून नफा कमवत आहेत. याशिवाय अनेक शेतकरी मेंथा लागवडीमध्येही गुंतले आहेत.
कृषी शास्त्रज्ञांच्या तपासणीत असे दिसून आले आहे की औषधी वनस्पती आणि सुगंधी फुलांची लागवड करण्यासाठी येथील माती यशस्वी आहे. जिल्ह्यात औषधी वनस्पतींच्या लागवडीस चालना देण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. शेतकऱ्यांना त्याच्या लागवडीचे प्रशिक्षणही दिले जाईल.
मेंथा लागवड मोठ्या प्रमाणात होत आहे
सध्याच्या काळाविषयी बोलतांना जिल्ह्यात नवनगर, इठाडी, राजपूर इत्यादी आहेत, जिथे प्रत्येक शेतकरी २० ते ३० बिघामध्ये मेंथा लागवड करीत आहे. असे असूनही, योग्य माहिती नसल्यामुळे कोणतेही बाजार मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होत नाही. यामुळे शेतकऱ्यांच्या पिकाचा योग्य लाभ मिळत नाही.
कोणत्या औषधी वनस्पतींची लागवड करता येते
जिल्ह्याची माती बरीच औषधी वनस्पतींच्या लागवडीस अनुकूल असली, तरी सुरुवातीच्या काळात काळमेघ, शतावत, पांढरी मुसली, कोरफड इत्यादी औषधी वनस्पतींमध्ये मेंथा व्यतिरिक्त लागवड केली जाईल.
मोठ्या प्रमाणात शेती करण्यास प्रोत्साहित केले जाईल
याशिवाय औषधी वनस्पतींच्या लागवडीस प्रोत्साहन देण्यात येईल जेणेकरुन शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त नफा मिळू शकेल. यासाठी शेतकरी गट तयार केले जातील. यामध्ये एकत्रितपणे शेतकरी मोठ्या प्रमाणात एक औषधी वनस्पती लागवड करतील. जिल्ह्याला औषधी वनस्पतींचे केंद्र बनवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे .